Blog Trần Ngọc Báu

Nhiều người miệt mài ngày đêm với bảng điện, diễn đàn và các trang tin tức nhưng thành quả đầu tư vẫn chỉ là công cốc. Họ cật cực đi tìm kiếm những bí quyết, những chén thành, những gợi ý kiếm tiền,… Hàng ti tỉ thứ khác,…..

Tuy nhiên đã đến lúc họ nên ngừng mấy thứ đó lại và hiểu rằng: Nếu có sự khác nhau trong kết quả giao dịch giữa họ và những cái đầu vĩ đại trong đầu tư là vì những tay phù thủy chứng khoán thực thụ giao dịch như một mãnh thú đi săn chuyên nghiệp, còn họ thì chỉ như một “chú thỏ” đang vui chơi với hàng tá thứ lẫn lộn trong đầu.

Chắc chắn giữa cuộc sống bộn bề cơm áo hàng ngày, chúng ta chẳng mấy ai có thời gian để xem một con mãnh thú săn mồi trên chương trình thế giới động vật. Thật là nhảm nhí, nhưng hãy xem đi, các bạn sẽ thấy rằng, cách mà một con báo, một con sư tử, hay một con cá sấu đi săn sẽ khác hoàn toàn với cách bạn đang đầu tư mỗi ngày.

Vậy một tay thợ săn chuyên nghiệp, một phù thủy đánh bại thị trường họ làm gì khi đi săn?

Đầu tiên, hiểu về con mồi và lên kế hoạch trước khi hành động

Một con báo châu Phi khi đứng trước một đàn linh dương, nó không tấn công ngay. Nó tìm vị trí ẩn nấp, quan sát tính bầy đàn của linh dương và chăm chú tìm con nào non yếu, hoặc bệnh tật, thứ mà nó dễ hạ gục nhất. Đến khi tấn công, con báo biết điều gì khiến cái đàn này hoảng loạn, tấn công vào đâu và làm cách nào chụp được con linh dương mà nó đã ngắm từ trước.

Tôi xin kể câu chuyện về 2 nhà đầu tư …….

Người đầu tiên là những người mới, những tay mơ, họ có hai sự lựa chọn : Mua hoặc Bán. Và 2 điều này luôn luôn xoay trong đầu họ. Có thể nói họ thuộc típ người: khi hưng phấn nhìn đâu cũng thấy cơ hội và khi xuống tinh thần nhìn đâu cũng thấy là rủi ro.

Người còn lại là những nhà đầu tư chuyên nghiệp, họ cũng có hai sự lựa chọn: Giao dịch hay Không làm gì cả. Ngày đầu tiên họ mở máy tính ra nhìn quanh danh mục trong tầm ngắm, không thấy cơ hội nào, họ đóng máy và làm việc khác. Ngày thứ hai cũng vậy. Và cứ thế cho đến khi họ gặp cơ hội xứng đáng để mạo hiểm số tiền trong tài khoản, họ vào lệnh một cách kỷ luật, và sau đó thì cũng lại tắt máy tính đi.

Mọi việc thật nhàm chán phải không?  

Thật buồn cười là nếu bạn đang giao dịch một cách đúng hướng, thì nó nên nhàm chán như vậy. Bạn nên chẳng làm gì cả trong hầu hết thời gian, và bạn cần cảm thấy thật sự thoải mái với việc này. Trong bài viết ngày hôm nay, tôi sẽ giải thích quan điểm của tôi rằng một nhà đầu tư buồn tẻ sẽ thường là một nhà đầu tư thành công.

Một nhà  đầu tư thực thụ biết những gì họ kỳ vọng và sẽ hành động trước khi thị trường mở cửa vào mỗi ngày. Họ biết mình sẽ ngay lập tức làm gì nếu điều X xảy ra, điều Y chạm tới hay điều Z hình thành, … Họ luôn có kế hoạch, kiểm soát bản thân chứ không để những cảm xúc lên xuống tác động đến. Và như vậy, về cơ bản, việc giao dịch với họ là nhàm chán, bởi chẳng có gì thú vị cả nếu bạn biết điều gì sẽ xảy ra với khoản đâu tư của bạn trong tương lai. Trái lại, điều thú vị của cờ bạc đó chính là người ta không biết được là bài tiếp theo là gì.

Tiền bị “thu hút” bởi một nhà đầu tư, người có thể kiểm soát được thân thể và lí trí của anh ta. Trong các đạo của Trader, đây chắc chắn là điều khó nhất.

Đáng buồn là việc kiểm soát bản thân, đa phần lại là công việc rất “nhàm chán và khó khăn”, bởi nó là việc bạn không để cảm xúc tác động hay thậm chí xuất hiện, là việc mà bạn chiến đấu với chính mình chứ không phải với thị trường đầy cảm xúc ngoài kia, chẳng việc gì nhàm chán hơn là “ngồi tự kỷ ám thị”. Nhưng bạn hãy nhớ, càng sớm làm được điều này và duy trì nó, bạn càng rút ngắn con đường để trở thành một Trader thành công, trong dài hạn.

Hãy cùng tôi thảo luận tại sao sự nhàm chán lại là điều cần thiết trong việc giao dịch, từ đó bạn có thể sẽ muốn biến công việc này trở thành nhàm chán, không còn cảm giác hừng hực hưng phấn hay buồn bã chán nản nữa, … Ấy cũng là lúc bạn cần học thêm một kỹ năng mới, đó là đếm tiền.

Giao dịch không nên là trò giải trí đêm – ngày của bạn

Thường thì nhiều nhà đầu tư đi tìm sự “giải trí” trên thị trường, dù họ không chủ định. Công việc giao dịch tất nhiên có thể rất thú vị, đặc biệt là khi bạn kiếm ra nhiều tiền. Nhưng việc cảm thấy đang được giải trí, và phấn khích, vui nhộn với giao dịch lại là một hướng đích sai lầm.

Dựa trên kinh nghiệm và sự quan sát của tôi, nếu bạn đang thấy được giải trí, được phấn khích, cảm thấy hưng phấn thì hãy cẩn thận. Nó là dấu hiệu cho thấy bạn đang giao dịch không đúng cách, nó sẽ dẫn bạn đến sườn dốc về dài hạn trong cả tư duy lẫn số tiền trong tài khoản. Hãy nhớ, cuộc chơi nào cũng vậy, trước khi “kết thúc” thường là giai đoạn “thăng hoa” nhất.

Nếu mỗi ngày trôi qua, bạn đều cảm thấy hưng phấn, hồi hộp, tức giận, hay nản chí, … thì bạn đang trải ra quá nhiều cảm xúc, điều vô cùng nguy hiểm trong đầu tư. Trạng thái tâm lý của bạn ngày qua ngày nên luôn trong tình trạng rõ ràng, bình tĩnh và có chút gì đó tương đối nhàm chán.

Hãy thử nghiệm điều này trong khoảng thời gian từ 6 tháng đến 1 năm, bạn sẽ thấy kết quả giao dịch của mình tốt lên rất nhiều. Sự nhàm chán đôi khi sẽ tách chúng ta ra khỏi số đông, ra khỏi tâm lý hưng phấn hay hoảng loạn thoái qua, ra khỏi cái cảm xúc của chính mình,…. Và những điều này thì không cần nói chắc bạn cũng biết nó quan trọng đến nhường nào. Dù gì thì trong đầu tư, phần thắng không bao giờ thuộc về số đông.  

Thói quen giao dịch một cách “nhàm chán” chính là thói quen giao dịch tốt

Công việc giao dịch không phải là dạng cơ bạc, không phải một trò chơi, nó không tồn tại để giúp chúng ta giải trí. Chúng ta cần làm những công việc khác (văn phòng, kinh doanh, …) và để thị trường chứng khoán tự làm công việc của nó. Ta cần những công việc khác ngoài trading, vừa để đảm bảo một nguồn thu nhập phụ (hoặc chính), vừa giúp ta không bị “cuốn” vào thị trường và từ đó đưa ra những quyết định sai lầm.

Lại thêm lần nữa. Công việc của một nhà đầu tư nên nhàm chán, và bạn đừng nghĩ cách làm thêm điều gì để cải thiện nó. Nếu ngay lúc này, bạn đang cảm thấy công việc giao dịch của mình thật buồn tẻ, thật bình thường, thì thật vui vì bạn đang đi đúng hướng.

Nếu bạn đang để thị trường chứng khoán là nguồn thu nhập chính yếu, nó dễ đẩy bạn đến trạng thái “nghiện” giao dịch, giao dịch liên tục quá nhiều, bị áp lực phải giao dịch để kiếm tiền trang trải sinh hoạt phí … Hãy tìm thêm một công việc, hoặc một vài thú chơi (mà ra tiền được nữa thì càng tốt) để đa dạng hóa nguồn thu nhập của bạn, tạo nền tảng tài chính vững chắc hơn, biến giao dịch chứng khoán thành một kiểu dạo chơi không cảm xúc.

Tính kiên trì và kỷ luật là điều không thể thiếu

Nhà đầu tư nhỏ lẻ thường không hiểu sẽ mất bao lâu để một khoản đầu tư tốt xuất hiện, họ tự hỏi bản thân họ, họ băn khoăn mình sẽ phải làm gì bây giờ đây khi dấu hiệu mãi chẳng thấy xuất hiện. Và rồi họ muốn, họ cần một thứ gì đó xuất hiện, và thế là suy nghĩ ấy khiến họ nhìn ra các “cơ hội” chưa rõ ràng.

Bạn cứ chờ, chờ mãi mà không thấy cơ hội xuất hiện, cảm giác này thật khó chịu (nó sẽ còn tệ hơn nếu như giao dịch chứng khoán là nguồn thu nhập chính của bạn). Hãy biến cảm giác này thành sự nhàm chán, thờ ơ. Bạn hiểu rằng sẽ mất nhiều thời gian để chờ đợi mợ cơ hội đầu tư tốt, và nếu bạn mở máy tính ra mà không có gì đáng bàn, hãy đóng nó lại và làm việc khác.

Hãy nhớ rằng, thị trường chứng khoán tồn tại tại còn lâu hơn tuổi thọ của bạn, chính vì thế cơ hội cho bạn là vĩnh cửu, đừng vội.

………… Kiếm tiền từ đầu tư nên là công việc nhàm chán!

Kiểm soát cảm xúc, lòng tham và nỗi sợ hãi luôn là điều khó khăn nhất trong lĩnh vực đầu tư. Dưới đây là “tuyên ngôn” khá thú vị mà một nhà đầu tư tự răn mình để bản thân không rơi vào những “bẫy” cảm xúc trong đầu tư:

Nội dung gốc bức thư:

Tạm dịch:
Tôi là nhà đầu tư, tôi không phải là nhà đầu cơ. Tôi không dũng cảm như người môi giới của tôi nghĩ. Do vậy điều quan trọng nhất với tôi luôn luôn là “biên độ an toàn”. Kiên nhẫn đối với tôi là một đức tin. Tôi kháng cự lại bản năng hành động của con người. Tôi biết rằng nếu tôi làm việc chăm chỉ và trung thực, tôi sẽ thành công trong cuộc sống, đầu tư cũng không ngoại lệ. Tôi tập trung vào giảm thiểu thua lỗ hơn là tìm kiếm lợi nhuận. Tôi không cố gắng để dự đoán tương lai mà sẽ cố gắng để chuẩn bị cho nó. Tôi tôn trọng các chu kỳ của thị trường vì tôi biết rằng điều mà những người sáng suốt làm ở giai đoạn đầu thì những kẻ ngốc nghếch làm ở giai đoạn kết thúc. Tôi luôn nhớ rằng công việc quan trọng nhất của một nhà đầu tư không phải là kiếm thật nhiều tiền mà là kiểm soát rủi ro. Tôi biết rằng không có con đường dễ dàng đến thành công. Khoảnh khắc mà tôi tin rằng con đường ấy tồn tại, tôi đã tự đặt mình vào tình thế nguy hiểm. Đối với tôi, không có cái gọi là làm giàu nhanh chóng. May mắn là tôi đam mê và tận hưởng cuộc hành trình chứ không phải chỉ là tiền bạc. Là một nhà đầu tư, tất cả những điều tôi muốn biết là làm thế nào tôi có thể thua lỗ, như vậy tôi sẽ không thua lỗ. Tôi luôn nhắc nhở bản thân mình rằng: Tôi là một nhà đầu tư.